Recensie: Suikerspin - Derk Visser

Titel: Suikerspin

Auteur: Derk Visser

Recensie: Thea

Genre: Jeugd

ISBN: 9789025761202

128 pagina's | Gottmer Uitgevers Groep | september 2015

Derk Visser:

Derk Visser schrijft jeugdromans die zich afspelen aan de rand van de samenleving. Zijn hoofdfiguren groeien op in een kansloos milieu, en zijn niet in staat zich daaraan te onttrekken. Zijn verhalen worden rauw en realistisch genoemd. Zijn boek Prikkeldraad werd genomineerd voor de Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs en kreeg een eervolle vermelding van de jury van de Woutertje Pieterse Prijs.

Het verhaal:

Suikerspin van Derk Visser is een aangrijpend jeugdboek over de 12-jarige Ezra die haar familie bij elkaar probeert te houden. En dat is niet makkelijk als je vader net terugkomt uit een oorlogsgebied. Ezra zag het helemaal zitten. Haar vader zou extra veel gaan verdienen in de oorlog, zodat ze met z'n allen zouden kunnen verhuizen naar een huis met een tuin. Maar haar droom valt al snel in duigen. Haar vader blijkt bij terugkomst niet meer in staat normaal te functioneren en het gezin dreigt te verdrinken in de problemen. Ezra is echter niet van plan bij de pakken te gaan neerzitten. Met ontwapenende veerkracht baant ze zich een weg door het leven, waarbij haar grootste wens natuurlijk is dat alles weer wordt zoals het was.

Recensie door Thea:

“Soldaten die op een bermbom zijn gestapt en het hebben overleefd, zijn hun benen kwijt. Dat zie je. Ze zitten in een rolstoel of hebben kunstbenen. Maar bij papa zie je niks. Hij kwam alleen bruiner terug dan dat hij wegging. De oorlog zat in zijn hoofd, maar dat zag niemand. Zonder benen heeft iedereen medelijden met je, maar als ze alleen een bruine kop zien, en niet wat erin zin, denken ze dat je net terug bent van vakantie.”

Een aangrijpend en indringend verhaal over de gevolgen voor een gezin die te maken krijgt met het oorlogstrauma van vader. Het verhaal wordt verteld vanuit de 12-jarige Ezra. Ezra woont met haar ouders en jongere zusje Zoë in een klein flatje in een achterstandswijk. Zij probeert zich hier staande te houden door zich stoer en hard voor te doen, meedogenloos zoals ze het zelf noemt. Maar achter deze façade schuilt een eenzaam meisje zonder vriendinnen, worstelend met haar gevoelens en hunkerend naar de geborgenheid van het gezin van voorheen. De vader van Ezra is uitgezonden geweest en kampt sinds zijn terugkeer met een oorlogstrauma. 

“Papa kwam als held uit de oorlog en bleef dat tot oud en nieuw. Tot de eerste duizendklapper. Toen dook hij opeens onder tafel. En toen de vuurpijlen aan de achterkant van de flat langs vlogen, stormde hij de galerij op. Daar stond onze buurman met zijn zoontje sterretjes af te steken. Papa viel hem aan en rende daarna weg. De politie vond hem pas toen het weer licht werd in een hoekje van de fietsenkelder. Onder een stuk plastic. Papa was opeens geen held meer. Hij was een beetje gek geworden. De oorlog was terug. Maar nu in zijn hoofd.”

Thuis zijn er steeds vaker ruzies tussen haar ouders. Van het een op het andere moment kan haar vader heel kwaad worden. Ezra en haar zusje Zoë zijn op zulke momenten bang voor hem. “(..)één verkeerde stap waardoor iets valt of breekt en papa kan ontploffen. Hij schrikt van alles en wordt kwaad om niks. (..)Ik wil geen schreeuwende papa meer. Of een huilende mama. Het moet afgelopen zijn met die domme rotruzies. Niet meer verstoppen op het balkon. Geen rondvliegende aardappels meer of wegduiken onder tafel voor een handvol spruiten.” 

Als het op een dag volledig uit de hand loopt en vader fysiek geweld tegen haar moeder gebruikt, vlucht zij met Zoë naar een vrouwenopvang. Ezra wil niet mee, ze wil bij haar vader blijven. Zij probeert het gezin weer bij elkaar te krijgen door een baan voor haar vader te zoeken. Maar vader vindt het beter dat Ezra naar haar moeder en zusje gaat, hij kan niet voor haar zorgen. Vader wordt opgenomen in een opvang voor oorlogsveteranen waar hij therapie krijgt voor zijn oorlogstrauma. “Papa mag pas terug als in zijn hoofd alles veilig is. En dat kan nog even duren, want soms lijkt er niks aan de hand, maar dan ontploft er toch weer iets. Net als bij bermbommen, de weg lijkt veilig, tot de tank eroverheen rijdt. Of een kind erop gaat staan.” 

Ezra wil dat het weer als vanouds zal worden, gewoon samen als gezin. Zal vader zijn oorlogstrauma weten te overwinnen, zal hij weer thuis kunnen wonen bij zijn gezin?

“Ik zit in de bus met een suikerspin voor papa. Om hem op te vrolijken, want met al die oorlogsveteranen om zich heen kan hij wel iets zoets gebruiken. Ik heb nog nooit iemand met een verdrietig gezicht in een suikerspin zien happen.”

Suikerspin: De rauwe toon van het verhaal, ontdaan van alle opsmuk en de gelaagdheid maken het verhaal aangrijpend en indringend. Als lezer voel je de eenzaamheid van Ezra en leef je met haar mee. Je voelt de voortdurende spanning in het gezin en de vraag is niet óf maar wanneer het mis zal gaan…