Recensie: Vrijdag is de hel minder heet - Vera van Renterghem

Titel: Vrijdag is de hel minder heet

Auteur: Vera van Renterghem

Genre: Young Adult

ISBN: 9789044821857

160 pagina's | Clavis B.V.B.A. | maart 2014

Vera van Renterghem:

is historica en schrijfster van jeugdboeken. Ze las en fantaseerde veel in haar jeugd, maar begon pas op latere leeftijd met schrijven. Ze studeerde eerst Geschiedenis aan de UGent en werkte er daarna als wetenschappelijk medewerkster. Later ging ze aan de slag bij het Rijksarchief in Brugge en als coördinator van internationale en Europese samenwerkingsprogramma's op het vlak van onderwijs bij de Vlaamse Gemeenschap. Tegenwoordig is ze assistente bij een advocatenbureau. Haar debuut kwam in 2008 met Giftig, over een meisje met een moeder dat aan het syndroom van Münchhausen by proxy lijdt. 

Het verhaal:

De veertienjarige Sajid en zijn zestienjarige zus Thara proberen een evenwicht te vinden tussen twee culturen. Maar het valt niet mee om hun islamitische achtergrond te rijmen met het leven in Brussel. De boeken die ze lezen, de niet-gelovige vrienden met wie ze optrekken ... hun leven is een ingewikkelde optelsom van geheimen. Maar dan komt Thara's grootste geheim aan het licht en Sajid beseft dat ze ook voor hem dingen verborgen hield. Hij voelt zich verraden en als vader hem een gruwelijke opdracht geeft, gaat hij twijfelen. Zal hij zijn vader gehoorzamen en de eer van de familie redden? Of zal hij luisteren naar zijn hart? En Thara, zal zij kunnen ontsnappen aan de strenge wetten van haar vader?

Mijn mening:
Een aangrijpend en meeslepend verhaal over Sajid en Thara, opgroeiend binnen twee culturen. Enerzijds hun islamitische achtergrond én een vader met conservatieve ideeën qua opvoeding van zijn kinderen en wiens wil wet is. Anderzijds de Westerse cultuur buitenshuis, waarin jongeren meer vrijheden en keuzemogelijkheden hebben. Ze proberen dan ook om een evenwicht te vinden tussen deze culturen. Het verhaal maakt daarnaast duidelijk wat eerwraak is, hoever men hierin gaat en hoe dit doorwerkt binnen een gezin met een uiteindelijke verscheuring van het gezin tot gevolg. We lezen het verhaal afwisselend vanuit het perspectief van Sajid en Thara. Het verhaal is in een prettige schrijfstijl en met vaart geschreven en laat zich dan ook vlot lezen. Vanaf het begin word ik meegenomen in het verhaal en laat deze me niet meer los. Achterin het boek vinden we een verklarende woordenlijst.

Elk jaar gaat Sajid met zijn vader naar Istanbul, op zoek naar nieuwe tapijten voor de tapijtwinkel van zijn vader. In Istanbul krijgt vader een verontrustend telefoontje over zijn dochter Thara. Binnen de Turkse gemeenschap gaan geruchten dat zij de eer van haar familie heeft geschonden. Vader besluit meteen terug te keren naar België om orde op zaken te stellen en te redden wat er te redden valt. De familie eer staat immers op het spel. Thara bekent aan haar familie dat ze een relatie heeft met de niet-moslim Jacobus, iets wat door vader en haar radicale oudere broer Kardal niet wordt getolereerd. 

„Terwijl haar gezicht brandde, doofde de hoop dat vader haar ooit zou begrijpen. En toch, zelfs al duurde het deze keer langer, vergaf ze het hem weer. Vader was vader. Maar Kardal? Die moest met zijn poten van haar lijf blijven. Waarom, dacht ze, waarom was hij niet als Sajid? Waarom was hij geen oudere broer naar wie ze kon opkijken zoals die van Adidja, Birsu of Dünja? Ze sloeg met haar vuist op de grond. Waarom bemoeide hij zich met haar studies, met haar kledij, zelfs met het uur waarop ze thuis moest zijn? Zijn conservatieve ideeën, die moest hij voor zichzelf houden!”

Sajid heeft een goede band met zijn zus Thara en zou voor haar door het vuur gaan, zelfs het hellevuur als het nodig zou zijn. Vader deelde klappen uit als ze zich niet hielden aan zijn regels, maar Sajid en Thara deelden hun geheimen en logen om te kunnen ontsnappen aan vaders strenge wetten. „In mijn hoofd ben ik vrij, zei ze altijd. Grinnikend voegde ze eraan toe dat niemand haar gedachten kon lezen, ook vader met zijn priemende ogen niet.” Thara heeft hem echter niets verteld over haar vriend Jacobus, hij is dan ook teleurgesteld dat ze hem hierin niet in vertrouwen nam. 

Vader is tot alles bereid om de eer van de familie te herstellen. Hij wil Thara uithuwelijken om zo de schande welke zij over zichzelf en haar familie bracht weg te nemen. Maar Thara weigert hieraan mee te werken en na een uit de hand gelopen ruzie met vader loopt ze van huis weg. Vader is in alle staten en is bang te worden verstoten door de Turkse gemeenschap. Hij verplicht Sajid om Thara te zoeken en de eer van de familie te zuiveren. „Vergeet nooit dat je positie in de maatschappij je maakt tot wie je bent! Thara heeft ons te schande gemaakt door haar hoerengedrag. Als iedereen over onze familie roddelt en ons niet meer accepteert, dan zijn wij niets meer. Dan zijn we gedoemd om te sterven in armoede en eenzaamheid, dan zullen alle engelen ons verlaten.” Hij vraagt hem Thara te doden op vrijdag, want dan is de hel minder heet … 

„Ze is mijn zus! Ze is je zus niet meer! Ze is een hoer. Thara doden is ons redden van de hel! Wil je ons laten branden in de hel? Nee, fluisterde Sajid en hij trok zijn hoofd weg. Het is onze enige hoop op redding. Sajid keek vader met een onzekere blik aan. Vrijdag is de hel minder heet, aarzelde vader. Doe het op die dag. Indien ze geen genade meer krijgt…”

Sajid is in tweestrijd; hij houdt van zijn zus, maar ook van zijn vader die hij moet gehoorzamen. Wat moet hij doen? 

„Is het erger om te leven als een moordenaar dan te sterven als een hoer? Sajid vroeg het zich af. Hij moest vader gehoorzamen, maar twijfelde. Was het Allah die zijn geweten wakker schudde? Dezelfde God die zijn vader woest had gemaakt?”

Een zoektocht naar Thara vangt aan. Door een geheime boodschap die Thara voor Sajid achterliet komt hij erachter waar ze naartoe is gegaan. „Met de geheime boodschap in het boek wilde ze hem laten weten waar ze zat. Wilde ze hem dan toch in vertrouwen nemen? Ze was gevlucht voor vader en Kardal. Maar niet voor hem! Haar vertrouwen gaf hem een stomp in zijn maag.” Wat zal Sajid doen als hij Thara gevonden heeft? Zal hij gehoorzamen aan zijn vader en de eer van de familie redden of wint zijn liefde voor zijn zus? 

„Sajid wilde haar zeggen dat het hem speet, dat hij had getwijfeld. Hij had er nooit mee ingestemd om haar te doden, maar hij had ook nooit nee gezegd. Hoe kon hij dit uitleggen? Tranen prikten achter zijn ogen omdat Thara misschien meer in hem geloofde dan hij in zichzelf.” 

Het verhaal krijgt een verrassende wending met een emotioneel plot. „De doffe knal van een schot. Het was woensdag.”